Psycholog odpowiada

Rozeznając się w profesjonalizmie naszego przyszłego terapeuty, możemy kierować się konkretnymi wytycznymi. Upewniajmy się, że psychoterapeuta otrzymał w swoim zawodzie gruntowne kształcenie i jest osadzony w profesjonalnym środowisku. Wskaźnikami profesjonalizmu są: studia psychologiczne na prestiżowym ośrodku akademickim, ukończona szkoła w danym nurcie psychoterapii, regularne poddawanie się superwizji, a także paleta zrealizowanych szkoleń potwierdzonych certyfikatami. Dobry terapeuta jest otwarty na rozmowę o swoich kwalifikacjach. Osoby uprawiające zawodowo psychoterapię, muszą ją wcześniej same przejść, a więc znają ją również od tej drugiej strony. W zawodzie terapeuty istotną rolę grają czynniki osobowościowe. Psychoterapeuta powinien kierować się takimi cechami jak: wrażliwość, opanowanie, empatia, a także szczerość, naturalność. Musi posiadać wysoko rozwinięte umiejętności komunikacyjne. Te elementy wydają się początkowo trudne do weryfikacji, ale chodzi o nasze wrażenie, że czujemy się w gabinecie tego psychoterapeuty komfortowo. W kontakcie z terapeutą ważne jest także zwykłe ludzkie porozumienie. Jak w każdej relacji międzyludzkiej, tak i podczas psychoterapii musi coś pozytywnie zagrać.

Pierwsze spotkanie to konsultacja, podczas której terapeuta zadaje różne pytania, ale generalnie podąża za treściami pacjenta. Terapia opiera się na  wątkach, które wnosi pacjent, gdyż to on jest ekspertem od swojego życia. Pojawiają są też ogólnożyciowe tematy, które stanowią tło dla głównej problematyki, m.in.: sytuacja rodzinna, relacje z przyjaciółmi, kwestie zawodowe.  Istotnym tematem do omówienia na pierwszych konsultacjach jest motywacja do podjęcia terapii. Po sesjach konsultacyjnych następuje zakwalifikowanie przez terapeutę do którejś z form terapii. Ponadto w trakcie kilku pierwszych spotkań ustala się kontrakt: cel terapii, częstotliwość sesji, podstawowe zasady. Pierwsze wizyty to też najlepszy czas na to, by pacjent wyraził nurtujące go kwestie.

W psychoterapii psychodynamicznej diagnozę dokonuje się w sposób ciągły, co wiąże się z odsłaniającymi się elementami złożonej struktury naszej osobowości. Pierwsze krótkie podsumowanie pacjent otrzymuje już na wstępnych konsultacjach. Nazywanie trudności i ich przyczyn pojawia się podczas terapii w kilku płaszczyznach i wielokrotnie. Po jakimś czasie pracy psychologicznej jest możliwość dostrzeżenia problemu z innej perspektywy, zobaczenia bardziej całościowego obrazu albo przeformułowania trudności. Psychoterapia prowadzi do lepszego rozumienia siebie i uwarunkowań, w jakich się funkcjonuje.

Psychoterapia psychodynamiczna jest terapią długoterminową. Długość trwania procesu jest różna, zależy to od pacjenta, który w konsultacji ze swoim terapeutą decyduje o jej zakończeniu. Czas psychoterapii stanowi pochodną tego, co pacjent chce rozwiązać i na jakiej głębokości będą eksplorowane przeżycia wewnętrzne. Czas psychoterapii jest liczony bardziej w miesiące, może ona trwać np. rok. Warto pamiętać, że badania wskazują, iż długoterminowa terapia ma wyższą skuteczność niż krótkoterminowa. Jeśli chodzi o terapię par, czasem wystarczy kilka spotkań, by przełamać impas i by partnerzy zyskali nowy ogląd relacji.

Dyskrecja należy do podstaw etyki psychologa, a także psychoterapeuty. Obowiązuje nas zasada tajemnicy zawodowej. W trakcie superwizji – czyli nadzoru procesu terapii wykonywanego przez innego specjalistę, dba się o to, aby informacje były przekazywane anonimowo. Pamiętajmy, że terapeuta nie odbiera naszych zwierzeń jako sensacji, jest to dla niego część profesjonalnej pracy.

Najczęściej jest tak, że w momentach naszych kłopotów przyjaciele i rodzina  starają się nam pomóc, próbują doradzać. Bywa tak, że nie starcza im cierpliwości, by nas wysłuchać, czasem też ich wskazówki nie trafiają do nas. Nieraz bliscy są zmęczeni naszymi kłopotami, czują się bezradni i wtedy sami sugerują udanie się do specjalisty. Terapeuta zyskał wieloletnie profesjonalne przygotowanie do omawiania trudności pacjenta. Dysponuje wachlarzem umiejętności i zapleczem wiedzy. Dzięki temu może lepiej zrozumieć drugą osobę, a także pokazać jej sytuację w nowej perspektywie. Porównanie do rozmowy z przyjacielem pozostaje jednak trafne: terapeuta również staje się bliską nam osobą, obdarzamy go zaufaniem i swobodnie się zwierzamy.

Występuje istotna różnica pomiędzy książkową inspiracją a pełnym osobistym doświadczeniem. To własnie osobiste doświadczenie niesie ze sobą zrozumienie pewnych spraw i nabycie nowych umiejętności. Psychoterapia jest w stanie nas zmienić. Czytając teksty obcujemy z wiedzą, tymczasem w kontakcie z drugim człowiekiem obok refleksji mamy do czynienia z emocjami, jest to pełna interakcja społeczna. Inni  ludzie są czasem nazywani lustrem społecznym, gdyż poszerzają naszą wiedzę o sobie, a dodatkowo psychoterapeuta przeszedł specjalistyczne przygotowanie do tego rodzaju kontaktu. Terapie uznaje się także za tzw. „doświadczenie korektywne”, podczas którego uczymy się pozytywnych wzorców reagowania.

Przychodzimy do terapeuty z najbardziej osobistymi sprawami, to naturalne, że musimy stopniowo nabrać zaufania, tak jak w każdym innym kontakcie międzyludzkim. Analogiczne wątpliwości można mieć w sytuacji korzystania z usług medycznych czy prawniczych. Kluczowe jest to, że psychoterapeutę obowiązuje zasada tajemnicy zawodowej. wykazuje on profesjonalne podejście do ludzkich problemów, potrafi zrozumieć różne nasze przeżycia. Znaczenie ma tez fakt, że ogólna trudność w zaufaniu ludziom to częsty dylemat pacjentów i właśnie w trakcie terapii warto się z nim zmierzyć. Będzie nam łatwiej, jeśli poczujemy „dopasowanie” terapeuty do nas i jego wspierająca postawę.

W trakcie psychoterapii występuje szereg różnych odczuć, jest to proces emocjonalny. Pacjenci odczuwają takie emocje jak: wzruszenie, wdzięczność, wstyd, a także podenerwowanie czy złość. Niejednokrotnie występuje ulga, gdyż zachodzi odreagowanie napięcia, jakie tworzą stresujące wydarzenia z naszego życia. Uwolnienie emocji bywa bardzo pouczające. Dla większości osób terapia jest doświadczeniem bogatym i istotnym dla późniejszego życia.

Liczne badania wykazują pozytywne rezultaty terapii. Jej skuteczność tyczy się nie tylko problemów psychicznych, ale także tych o naturze psychosomatycznej. Zróżnicowanie korzyści u poszczególnych pacjentów jest bezpośrednio związane z różnicami indywidualnymi: każdy pacjent jest inny, wobec czego każda terapia wygląda nieco inaczej. Istotne jest, że przy badaniu efektów terapii pomiarowi poddaje się dwa istotne wskaźniki: poprawę objawową i poprawę w funkcjonowaniu. Poprawa objawowa oznacza ulgę w cierpieniu, ustąpienie niepożądanych symptomów. Natomiast poprawa w funkcjonowaniu polega na polepszeniu w zakresie relacji społecznych, kompetencji interpersonalnych, radzenia sobie ze stresem oraz poczucia własnej wartości. W różnych badaniach poprawa objawowa i poprawa w funkcjonowaniu są uznawane za  dobrą w około 80% przypadków.

Skuteczność terapii zależy od mnogich czynników. Na pierwszym miejscu wskazuje się tu poziom współpracy pomiędzy pacjentem a psychoterapeutą. Kolejną ważną zmienną jest rodzaju problemu, z jakim zgłasza się pacjent. Duży wpływ wywiera siła naszej motywacji, a z drugiej strony siła naszego oporu, podpowiadającego, że może lepiej nic nie zmieniać. Rezultaty terapii wzmacnia wsparcie z zewnątrz, czy chodzi o kibicujących nam bliskich czy czasem o przyjmowanie leków. Kluczowy jest tez element końcowej fazy terapii, chodzi o to, by ją prawidłowo domknąć. Badania wykazują najwyższą skuteczność długoterminowych form terapii.

W naszym społeczeństwie zapotrzebowanie na psychoterapię wzrasta, co wypływa z wyzwań współczesności. Jesteśmy poddani licznym stresorom. Presję wywiera na nas tempo życia, konieczność tworzenia dobrego wrażenia, konkurowania, wyzwania rynku pracy. Mamy do czynienia ze skomplikowanymi sytuacjami rodzinnymi. Duże znaczenie ma wzrost świadomości w ostatnich latach, tymczasem kiedyś bardziej ignorowano problemy, przemilczano trudności. Dzięki temu pacjenci (i potencjalni pacjenci) mają przyzwolenie społeczne na korzystanie z takich usług. Wysoka jakość życia, poczucie szczęścia, realizowanie swoich potrzeb,  ale też dbanie o potrzeby innych – to wszystko liczy się obecnie. Coraz bardziej społeczeństwo sprzyja  tendencjom do rozwoju własnego.

Mając na względzie nieocenioną wartość bezpośredniego spotkania, w szczególnych sytuacjach oferuję konsultacje online przez komunikator głosowy. Bywa to najbardziej dostępna możliwość dla osób, które nie mogą się pojawić na spotkaniu osobiście z powodów zdrowotnych lub ze względu na odległe miejsce zamieszkania. Pamiętajmy, że przez kontakt internetowy trudniej jest przekazać emocje, jednak dla niektórych osób jest to dobra forma otrzymywania wsparcia i zyskiwania dystansu do swoich przeżyć. Często droga internetowa to wstęp do sięgnięcia po fachową pomoc już w gabinecie.

Z większością pacjentów ustalam w kontrakcie jedną sesję tygodniowo. Regularność i przewidywalność stanowi ramę w psychoterapii psychodynamicznej.

W przypadku innych pytań dotyczących psychoterapii, zapraszam do kontaktu.